Podobno istnieją pewne cechy wyrobu, które są pomocne w ocenie czy produkt jest wyrobem twórczym. Ale uważam, że ta powtarzana od lat doktryna, która stała się niemal mantrą nauki o twórczości to nieprawda! Nie istnieją dla danej chwili czasu, ani dla społeczeństwa takie cechy które muszą być spełnione aby wyrób był produktem twórczym. Dlaczego nie istnieją? Ponieważ produkt pracy inżynierskiej będzie inaczej oceniony przez pewną grupę docelową niż inną, inaczej dzisiaj, inaczej jutro i inaczej za sto lat. Zapewne aby tę myśl lepiej zobrazować potrzebne są przykłady, otóż mogę je przytoczyć.

Elektryczność ? jako nauka o elektryczności nie może być rozpatrywana jako produkt pracy inżynierskiej, bowiem jest to pewien zespół praw natury, a więc nauka, ale elektryczność w rozumieniu instalacji elektrycznych z prądem przemiennym lub stałym już możemy rozumieć jako wynalazek, a więc produkt pracy inżynierskiej też. Czy pierwsze instalacje elektryczne były twórcze? Niewątpliwie tak, ale czy dzisiaj patrzymy z zachwytem na mało efektywną żarówkę wolframową? Raczej nie, mimo iż niegdyś był to błysk geniuszu, dzisiaj jest to często chałupniczo składany produkt. Dzisiaj nowopowstające sieci energetyczne mogą być, a nawet są o wiele efektywniejsze, tańsze, bezpieczniejsze. Wydawać by się mogło, że taki produkt (mimo iż jest modyfikacją starego) jest produktem twórczym. Nie zapominajmy jednak, że twórczy znaczy kreatywny, nowa sieć energetyczna, nawet jeśli lepsza, nigdy nie zmienia naszego życia na tyle na ile potrafi zmienić zwykły technologiczny gadżet wyglądający ?design?ersko?, nie może w moim przekonaniu też coś być kreatywne jeżeli jest jedynie modyfikacją czegoś co już było.

Edukacyjny program komputerowy dla dzieci? Spojrzę na to i stwierdzę: ?to już było, ile jeszcze tych programów będą robić, wszystkie są beznadziejne?. Natomiast dziecko być może, zauważy w dokładnie tym programie firmy XYZ to, czego nie oferowały inne programy ? zmieniony interfejs ? dla mnie bez różnicy, dla dziecka okazuje się o niebo wygodniejszy ten nowy. Mamy produkt twórczy dla danej grupy docelowej! Przykłady nie są idealne, ale obrazują trochę, że ciężko zdefiniować cechy twórczego wyrobu. Te cechy po prostu w ogólności nie istnieją.

A więc jak rozpoznać twórczy wyrób, czy może twórczy to aż tak względne pojęcie? Zaprzeczę teraz samemu sobie i powiem, że mimo pewnej dozy względności tego pojęcia, da się stwierdzić, że dla danej grupy docelowej produkt jest twórczy. To się właśnie nazywa obiektywne cechy twórczego wyrobu inżynierskiego, jednak obiektywne nie w sensie niepodważalne i prawdziwe ale w sensie średniej wszystkich subiektywnych opinii na ten temat.

Twórczy znaczy nowy? Niekoniecznie, ale w pewnych grupach społecznych taka cecha jest bardzo często wymagana aby produkt został uznany na twórczy. Widać to szczególnie wśród ludzi pożądających za modą czy trendami. Mój znajomy ostatnio kupił sobie niezwykle wyrafinowany produkt pracy inżynierskiej jakim jest czajnik elektryczny. Ku mojemu zdziwieniu zachwycał się pod niebiosa tymże produktem. Dlaczego? Uważał, że jest to produkt twórczy, ponieważ jest innowacyjny, gdyż producent obudował czajnik szkłem, tak aby wyglądał jak szklanka. Dla mnie nic szczególnego, mógłbym rzec ?badziew?,  dla niego był to produkt twórczy, gdyż był inny niż wszystkie, innowacyjny i koncepcja była nowa.

?Keep it simple stupid?. Ostatnio słyszałem wiele opinii na temat jaka to najlepsza jest prostota, łatwość w obsłudze, jakkolwiek zdefiniowane ?usability? (użyteczność) i tak dalej. Najlepsze rozwiązania to najprostsze rozwiązania, najlepsze oprogramowanie to najprostsze oprogramowanie itd. Jak pewnie domyśla się czytelnik, nie zgodzę się. Twórczy wyrób to niekoniecznie wyrób genialny w swojej prostocie, tak się wydaje na pierwszą myśl, że tak powinno być. Może i powinno powiem, ale nie jest. Oczywiście fajnie jest używać oprogramowania stworzonego z głową, wydajnego i przemyślanego, dlaczego więc sądzę, że takie rzeczy nie są zawsze twórcze? Po pierwsze aby utrzymać łatwość obsługi, interfejsu dla aplikacji kopiuje się rozwiązania konkurencji, bardzo często, a kopia to przecież nic twórczego, prawda? Produkty typu KISS są często ubogie jeżeli chodzi o design, a przecież wielu odbiorców to ludzie niezaznajomieni z techniką, więc za produkt twórczy mogą uznać ten ładniejszy, a nie ten lepszy okiem specjalistów. Rzeczy genialne w swojej prostocie też nieczęsto osiągają wielki sukces. Wyszukiwarka Google jest prosta, WordPress jest prosty ? te rzeczy odniosły sukces, ale ich prostota zasługuje niemal na miano ?idiotoodporności?. Czy twórczy wyrób to wyrób ?idiotoodporny?? Wolałbym żeby tak nie było, gdyż w mojej opinii twórczy produkt powinien nie tylko służyć człowiekowi ale jako, że jest twórczy także go czegoś uczyć, nie podawać mu wszystko ?na talerzu?. Niezbyt proste w obsłudze, ?zabugowane? programy Microsoftu odniosły sukces, ponieważ się podobają, ponieważ ludzie się do nich przyzwyczajają i po części dzięki temu, że nie są ?odiotoodporne? (trzeba też dodać świetny marketing, który potrafi czasami nawet wmówić ludziom co jest twórcze a co nie).

Najlepszy czy najładniejszy? Od pewnego czasu i w sumie do dzisiaj trwają wojny patentowe między producentami Smartphone?ów i systemów operacyjnych do nich. Sprawa jest dosyć złożona, gdyż amerykańskie urzędy patentowe przyznają często zbyt ogólne patenty technologiczne różnym firmom. Nie opisując całości sytuacji, powiem tylko, że istnieją dwie rywalizujące ze sobą firmy o miano producenta najlepszych smartphone?ów Samsung z flagowym modelem Galaxy SII oraz Apple z flagowym modelem iPhone 4S. Telefon firmy Samsung ma o wiele lepsze podzespoły, jest bardziej zaawansowany technologicznie i w dodatku tańszy. Apple natomiast stawia na ładny design i prostotę obsługi, jest droższy i to dosyć sporo. Bitwę w ilości sprzedanych produktów wygrywa Apple, nie dlatego, że jest to produkt lepszy, gdyż jest obiektywnie gorszy, więc dlaczego? Dlatego, bo marketing i PR Apple potrafił wmówić odbiorcom co jest dla nich najlepsze, prawidłowo nazywa się to ?budowanie marki? czy też ?budowanie wizerunku produktu?. W każdym razie odbiorcy produktu Apple są na tyle przywiązani do swojej marki, że zawsze będą twierdzić, iż mają najlepszy telefon, który jest najnowocześniejszy, zgodny z najnowszymi trendami, modny i co najciekawsze czyni ich ludźmi kreatywnymi. PR Apple zbudował wizerunek osoby używającej iPhone?a jako osoby kreatywnej, niezależnej, twórczej. Gdyż jest to według PR Apple i użytkowników produkt twórczy a reszta to ?badziew?. Jak widzimy obiektywny punkt widzenia mija się tutaj całkowicie z punktem widzenia pewnego dużego grona odbiorców.

Podsumowując, widzimy więc, że nie da się jednoznacznie zdefiniować zespołu cech które decydują o tym czy wyrób jest twórczy, jednakże pewne cechy dla pewnych grup docelowych decydują o subiektywnym poczuciu ?ten wyrób jest twórczy?. W ten sposób właśnie rozpoznaję twórczy wyrób, patrzę na niego i patrzę na odbiorców, jeżeli dla nich jest twórczym wyrobem, to pewnie JEST twórczym wyrobem.

PS: Artykuł jest kontrowersyjny w swojej formie i treści, ale taki miał właśnie być, dlatego zrozumiem krytyczne komentarze i skrajne opinie na ten temat, zachęcam więc do wyrażania opinii w komentarzach
PPS: Artykuł pierwotnie powstał na zaliczenie z przedmiotu "Twórczość Inżynierska".